Ν(ο)ήματα εις τον κύβο
Για την εγκατάσταση «Ύμνος στη Ζωή 1» της Μαρίας Σταμάτη
Ιούνιος 2017
Ένας τρόπος για να χειριζόμαστε πιο εύκολα τους αριθμούς είναι να τους στρογγυλοποιούμε. Ένας τρόπος για να χειριζόμαστε πιο ανώδυνα τα συναισθήματα είναι να τα τετραγωνίζουμε. Φέρνουμε σε λογαριασμό την εσωτερική μας αναρχία, στήνουμε τοίχους για τους κρυφούς μας ανεμοστρόβιλους, διατυπώνοντάς τους, εμφυσώντας το χάος μας στις λέξεις’ δηλαδή σε πιο σκληρά σχήματα. Η συνάντηση της σκληρότητας (που όμως είναι φθαρτή) με τη μαλακότητα (που όμως είναι ανθεκτική) είναι μία από τις φιλοσοφικές προεκτάσεις του νηματικού θεματικού κύκλου της Μαρίας Σταμάτη. Η γεωμετρία της εικαστικού σχεδιάζει με ένα ευαίσθητο υλικό συνυφασμένο με τη γυναικεία χειροτεχνία. Η νηματουργία της συναντά την αρχιτεκτονική, σε συνθέσεις που γίνονται χώρος οι ίδιες.
Το έργο της Μαρίας Σταμάτη διαμορφώνεται παράλληλα με την ακάματη κίνηση του χεριού που καθορίζει τις έννοιες Σχήμα και Χρώμα. Σουλουπώνει τις έννοιες – μεταγράφοντας στον χώρο αυτή τη θεμελιώδη ζωγραφική διάκριση – και τις φέρνει σε συνομιλία, με την ευγλωττία της σύνθεσης να ευφραίνει τον θεατή. Στο συγκεκριμένο έργο ο θεατής περιεργάζεται μέσω της πλήρους διαφάνειας μιας προθήκης από πλεξιγκλάς, τις έξι πλευρές ενός έκκεντρου κύβου. Ελαφρώς γερμένος, ώστε να δίνει στο γλυπτό τον ελάχιστο αλλά επαρκή δυναμισμό μιας κίνησης τόσο καθοριστικής όσο η κίνηση ενός κεφαλιού που ανεπίγνωστα γέρνει για να στοχαστεί, ο λευκός κύβος αποκαλύπτει τα σωθικά του. Καθεμία από τις πέντε πλευρές του μας παρουσιάζει την κάτοψη ενός τύπου δίχως ταυτότητα, ή μάλλον με ταυτότητα ανοιχτή στον ορισμό. Ταυτόχρονα προτείνει μια υπαρξιακή χρωματολογία, καθώς στη μία πλευρά βλέπουμε τα τρία βασικά χρώματα (μπλε-κόκκινο-κίτρινο) να αλληλοδιαπλέκονται και στις τέσσερις γύρω πλευρές να αναλύονται’ τρία χρώματα ίσως να αρκούν για τη σύνθεση και την ανάλυση της λιακάδας ενός καθαρού μυαλού.
Παραλληλόγραμμα τέμνονται σε μια ποιητική ρυμοτομία, επαναληπτικά μοτίβα συνθέτουν δίχτυα, μια βεντάλια κι ένα τριαντάφυλλο δίνουν έναν τόνο ρομαντισμού σ’ αυτόν τον κύβο που κρέμεται σαν μια στοχαστική πινιάτα. Και μέσα εκεί, στα γραμμικά σχήματα, το χρώμα ως νήμα. Το νήμα, αφενός ως σχέδιο, δημιουργεί τη γεωμετρική κάτοψη-σχεδιάσματα αόρατων πόλεων που τα κατοικούμε μόνοι εντός μας – και αφετέρου ως χρώμα γιορτάζει τον ψυχικό τόνο της σύνθεσης. Η κορυφή του έργου είναι ο πάτος του, αφού από την κάτω πλευρά του γυρτού τετραγώνου ξεσπά μια βροχή από πολύχρωμα νήματα σε διάφορα μήκη, που αποκαλύπτει ένα ακόμα δίπολο που θέτει η καλλιτέχνης( και μαζί η δομική συνύπαρξη) του αχειροποίητου στοιχείου με το χειροποίητο / του έτοιμου με το δημιουργημένο. Παράλληλα όσο απολαμβάνει κανείς την εκλεπτυσμένη εξύφανση των μοτίβων που αλληλοεφάπτονται στον τόπο-μεταφορά μιας τετραγωνισμένης κεφαλής, άλλο τόσο χαίρεται με την απλή παράθεση των πολύχρωμων νημάτων που σαν ανάποδα μαλλιά ελαφραίνουν τον νόμο της βαρύτητας.
Μαρία Γιαγιάννου
- Ατομική Έκθεση «Η άκρη του Ν(ο)ήματος»
- Κείμενα – Κριτικές